آسیب‌شناسی علل گرایش برخی جوانان به سبک‌های نامرسوم تشکیل زندگی
تاریخ انتشار: ۷ مرداد ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۸۷۷۴۵۸۷
یک جامعه شناس با تحلیل علل شکاف ایجاد شده بین سنت و مدرنیته و نسل قدیم و جدید در مقوله ازدواج و برخی علل تاخیر در ازدواج و ناپایدار بودن ازدواج ها، اظهار کرد: توصیه می‌شود که امر خانواده و مناسبات زن و مرد در ایران به عنوان یک راهبرد اساسی برای توسعه پایدار در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مطرح شده و به اندازه اهمیت خود در بخش‌های مختلف حاکمیتی بحث و تصمیم گیری و سیاست گذاری شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
دکتر محمدعلی محمدی قره قانی عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی همزمان با هفته ازدواج در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه شکاف بین سنت و مدرنیته همیشه بوده و امر جدیدی نیست، گفت: احتمالا از همان روزهای آغازین ظهور مدرنیته یا نوگرایی، اولین تاثیرات خود را بر اساسی‌ترین و بنیادی‌ترین نهاد سنت یعنی خانواده گذاشت و مطمئن هم بود که به جای درستی حمله کرده است.
وی ادامه داد: خانواده در نظام‌های سنتی آنچنان نقش کلیدی و حیاتی دارد که به آن صفت مقدس هم اطلاق کرده‌اند. بنابراین عجیب به نظر نمی رسد که بر اثر ماهیت تحول و تکامل درونی نظام‌های اجتماعی، خانواده اولین سنگری باشد که به تعبیری باید فتح و یا به تعبیر خوشبینانه‌تری دچار تحول شود.
تغییرات از سنت به مدرنیته در جوامع شرقی از نوع تقلیدی و بدون تفکر لازم رخ داده
وی با بیان اینکه سبک‌های جدید تشکیل زندگی و یا شیوه‌ای نامرسوم مرتبط با آن حاصل یک تکامل تاریخی و تمدنی از سنت به مدرنیته و از غرب به شرق بوده، گفت: منتها گاهی این جریان و فرآیند، شتابان و بسیار توفنده بوده و گاهی هم بر اساس مکانیسم طبیعی تحولات اجتماعی رخ داده، ولی بر خلاف انتظار این تغییرات شتابان بیشتر در شرق دیده می شود؛ چرا؟ چون تغییرات از سنت به مدرنیته در جوامع شرقی مبتنی بر جوهره تمدنی و فهم ضرورت‌های زندگی نبوده بلکه از نوع تقلیدی و بدون تفکر اتفاق افتاده که همین مساله، علل اصلی تندروی‌ها در تقلید و غرب زدگی را تبیین می‌کند.
وی با تاکید بر اینکه بحث سنت و مدرنیته و اثرات آن بر خانواده و مناسبات زن و مرد ابعاد بسیار متنوع و پیچیده‌تری دارد، عنوان کرد: بخشی از این اتفاقات در همان غرب بین نسل‌ها و بین والدین و فرزندان می افتد که خود نشانه‌ای از استمرار دائمی جدال سنت و مدرنیته است، اما این کشاکش و گرایش به سبک‌های زندگی مدرن در بین جوانان جوامع شرقی بسیار شتابان و گاهی واجد بی‌ملاحظه گی‌های فراوانی بوده است.
بعد اقتصاد، پررنگ‌ترین علت گرایش جوانان به سبک‌های نامرسوم تشکیل زندگی
وی با اشاره به برخی سبک‌های نامرسوم آغاز زندگی من جمله ازدواج سفید، گفت: این نوع ازدواج‌ها فقط یکی از ابعاد این قضیه و یک صورت از تقلید مد و سبک زندگی جوان شرقی از مدرنیته و تحولات آن است، در حالیکه ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی – سیاسی نیز در این عرصه یا فرآیند مهم است. به عنوان مثال، بعد اقتصاد در ازدواج سفید هم در غرب و هم در شرق عامل تعیین کننده‌ای است. آنچنان که جوانان در دوره مدرن از طرف والدین در ابتدای زندگی تنها گذاشته شده و مسئولیت تامین معیشت را خود برعهده می‌گیرند.
این در حالیست که در خانواده‌های سنتی و قدیم پدران متکفل امور فرزندان تا حد به رشادت رسیدن آنها بوده وحتی وظیفه ازدواج و تشکیل خانواده آنان را بر عهده می‌گرفتند، اما در وضعیت جدید به ندرت چنین حمایتی از فرزندان صورت می گیرد، همین یک امر می تواند توضیح دهد که چگونه یک جوان در عصر آشفته اقتصاد و اشتغال باید هزینه‌های گزاف یک زندگی و رابطه مقدس را بپردازد، بنابراین، وقتی انسانی وانهاده به خود است ایده‌ها و راه‌حل‌های مناسب خود را بر می‌گزیند.
بزرگترها در مقوله ازدواج مرجعیت خود را از دست داده‌اند
این جامعه‌شناس ادامه داد: زمانیکه جامعه و والدین و بزرگترها قادر به پاسخگویی مناسب به ابعاد مادی و عینی فرزندان و جوانان نبوده و خود به خود از پرسش‌های ذهنی و ارزشی باز می‌مانند، در واقع مرجعیت خود را برای جوانان از دست می دهند. به نظر می رسد این مسئله یا معضل در شرق و جوامع سنتی به دلیل مشکلات پیچیده تر اقتصادی حادتر و شدیدتر نمایان می‌شود، به همین دلیل است که گاهی عوارض و آسیب‌های ناشی از تحولات اجتماعی در جوامع شرقی بیش از مشابه آن در غرب است.
علل تاخیر در ازدواج و ناپایدار بودن ازدواج ها
محمدی همچنین در رابطه با علل تاخیر در ازدواج، ناپایدار بودن ازدواج ها و افزایش نرخ طلاق، اظهار کرد: یکی از تحلیل‌ها مساله اقتصاد و چالش بین معیشت و معنویت است. در همین چارچوب و قالب چشم‌اندازهای تحلیلی دیگری نیز ذیل توسعه و نوسازی وجود دارد، یکی از مهمترین چشم اندازها، بحران رمانتیسیسم و عشق افلاطونی و اتوپیایی مبتنی بر منشإ آسمان و الهیات است.
به اعتقاد وی، در عصر مدرن بر اساس مبانی و ساختار نظری و عملی آن، عقلانیت یکی از بنیادهای اساسی بوده که با مقوله عشق در تضاد و کشاکش دائم است، چراکه اصولا عشق با عقلانیت نسبت خوبی برقرار نمی کند و عقلانیت هم زندگی بر پایه احساس و عواطف را بر نمی‌تابد و چون عقلانیت مادر معیشت جدید و اقتصاد کلان است، بنابراین غالبا عشق در بحران معیشت دست از معشوق بر می‌دارد و عرصه را برای مدرنیته و روابط عقلانی جنسی مبتنی بر کارکرد و رفع نیاز خالی می‌کند.
" ازدواج سفید" و یا " اشکال غیرمقدس و یا ناهنجار روابط زناشوئی " در عصر جدید یکی از محصولات و فرآورده‌های این چالش و کشاکش است؛ در چنین وضعیتی یا ازدواج‌های مقدس شکل نمی‌گیرند و یا پایدار نمی‌مانند که همین مساله از دلایل کاهش آمار ازدواج و افزایش نرخ طلاق است.
جوانان راهکارهای جدیدی را برای خروج از بحران برمی‌گزینند
وی با بیان اینکه در شرایط امروز جوانان کمتر از تجربیات بزرگترها در مقوله ازدواج استفاده می‌کنند، گفت: تجربه بزرگترها با تجربه نسل جدید که از وضعیت اقتصادی و رفاهی موجود رنج می‌برد، نمی‌تواند مشابه و قابل پیروی باشد. در دنیایی زندگی می‌کنیم که هم والدین و هم مدیران جامعه نسبت به تامین معیشت و رفاه جوانان تمایل و امکانات کمتری دارند و این طبیعی است که جوانان و نسل جدید راه‌حل‌های جدیدی برای خروج از بحران طراحی کنند.
راهکارهایی برای حل بحران ازدواج و تشکیل زندگی پایدار
این عضو هیات علمی دانشگاه با اشاره به راهکارهایی برای کمک به جوانان و خروج از بحران، اظهار کرد: می‌توان در مشارکتی با جوانان و والدین و مدیران، طرح‌ها و برنامه‌های پایداری مبتنی بر خواست و نیاز طرفین اجرا کرد، اما مشکل اینجاست که نه تنها این مشارکت حداقل سه ضلعی (جوانان، خانواده و مسوولین) در کشور ما تاکنون کامل شکل نگرفته بلکه این اضلاع به عنوان قاعده‌های هرمی آهنین به گونه‌ای بروی هم چیده شده که قاعده بالایی حکمرانان جامعه و بعدی والدین و بزرگترها و قاعده زیرین جوانانی هستند که باید فرمانبردار اوامر و پاسدار ارزش‌ها و هنجارها باشند، در حالیکه این شکل از تفاهم کارآیی ندارد.
این جامعه شناس با اشاره به برخی راهکارهای موقتی که برای حل این مساله در جامعه مطرح شده، اظهار کرد: به عنوان نمونه بحث ازدواج موقت چون در قالب چنین اضلاع و زوایای مشارکتی و مفاهمه‌ای نبوده، نتوانست رشد و نمو کند، حتی به انحراف هم کشیده شده، به گونه ای که این روزها قبح ازدواج موقت یا صیغه در جامعه ما چندان کمتر از ازدواج سفید و یا هم‌خانگی نیست.
امروزه در شبکه‌های اجتماعی و مجازی از نام ازدواج موقت به عنوان روابط ناپایدار و بی بنیاد و بی زمان و مکان و بی قاعده و قانون روابط جنسی زن و مرد استفاده می شود. در یک جستجوی مجازی تعداد سایتهای فعال در قالب ازدواج موقت یا صیغه به صدها و تعداد اعضای این سایت‌ها در کشور به میلیون‌ها نفر می‌رسد که اتفاقا اگرچه گاه به عنوان اقدامی ارزشی مطرح می‌شود ولی تفاوت چندانی با ازدواج سفید و یا سایر اشکال روابط آزاد جنسی در نظر جامعه ندارد.
وی ادامه داد: یا در یک جستجوی تلگرامی کانالی با نام ازدواج سفید حدود 54 هزار عضو در شش کلان شهر کشور دارد و در یک اثر تحقیقی با عنوان مطالعه تمایلات به روابط جنسی نامتعارف نیز 7.5 درصد از دانشجویان ادعا کردند که تجربه ازدواج سفید را داشته‌اند که اگر این داده‌ها را در سایر کانال‌های تلگرامی، صفحه‌های اینستاگرامی و به طور کلی اپلیکیشن‌های فضای مجازی پیگیری کنیم به یک مفهوم برمی‌خوریم که می‌توان آن را " شورش جنسی جوانان در عصر جدید" نام نهاد.
این جامعه‌شناس با اشاره به نقش مسوولین در مداخله به نفع ارزش‌ها و هنجارهای مطلوب جامعه در این رابطه، تصریح کرد: مداخله دولت فقط در قالب مثلث مشارکتی ذکر شده می‌تواند موثر باشد. یعنی به مشارکت طلبیدن واقعی جوانان و خانواده‌ها از موضع دستوری و ارشادی و تنها برای پاسداشت هنجارهای پیشینیان و پدران مداخله مطلوب محال بوده و بی اعتمادی را دامن خواهد زد.
وی با بیان اینکه هم اکنون کشور ما درگیر مسئله طلاق و رکود ازدواج است، خاطرنشان کرد: از 94 هزار طلاق سال 1385 به 175 هزار طلاق در سال 1396 رسیده‌ایم و تعداد ازدواج در همین سال نسبت به سال 1395 حدود هشت درصد کاهش داشته که یک رکورد تاریخی در مناسبات خانواده ایرانی محسوب می شود.
نقش آموزش مهارت‌های ارتباط موثر در ازدواج‌های پایدار
محمدی همچنین در رابطه با اهمیت و نقش مهارت‌های ارتباط موثر در ازدواج موفق و ضرورت‌های آن، اظهار کرد: بحث آموزش‌های مهارتی و سایر آموزش‌ها در حوزه امور خانواده و مناسبات زن و مرد یک بحث سطح دوم است که بدون حل تعارضات در سطح اول و بی پاسخ گذاشتن بسیاری از مطالبات جوانان که همان متولیان تشکیل و پاسداری از نهاد مقدس خانواده در آینده هستند، موثر نخواهد بود، بنابراین، توصیه می‌شود که امر خانواده و مناسبات زن و مرد در ایران به عنوان یک راهبرد اساسی برای توسعه پایدار در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مطرح شده و به اندازه اهمیت خود در بخش‌های مختلف حاکمیتی بحث و تصمیم گیری و سیاست گذاری شود. صرف آموزش مهارت، بدون توجه به آرمان‌ها و نیازهای نسل آینده و جوانان گشایشی ایجاد نمی‌کند.
ایسناـ گلاره کاویان
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: هفته ازدواج جوانان طلاق ازدواج سفید صیغه یابی مجازی سنت و مدرنیته تشکیل زندگی ازدواج سفید ازدواج موقت جامعه شناس جوامع شرقی ازدواج ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۸۷۷۴۵۸۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
واکاوی گرایش‌های ضد اسرائیلی «نسل زِد» در آمریکا
خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: خیزش دانشگاه‌های سراسر آمریکا در حمایت از مقاومت فلسطین و مخالفت با لشکرکشی رژیم صهیونیستی برای حمله به رفح سبب شده است تا بار دیگر این سوال در محافل علمی و رسانه‌ها مطرح شود که چرا نسل جوان یا به عبارت دقیق‌تر نسل «زد» برخلاف پدران خود حامی فلسطین بوده و هیچگونه همدلی با اشغالگران قدس ندارد؟ افراد یا نهادهای نزدیک به لابی‌های اسرائیل یا همسو با سیاست‌های کاخ سفید سعی دارند تا این تجمعات دانشجویی- خیابانی را ناشی از فریب و انحراف نسل جدید دانسته و خواهان برخورد نیروهای امنیتی با حامیان مقاومت شوند.
جامعه‌شناسان آمریکایی شکاف کنونی میان نسل جدید و قدیم آمریکایی‌ها در حمایت از اسرائیل را ناشی از پیامدهای جنگ عراق- افغانستان، افزایش نفوذ جنبش سیاه پوستان، سیاست‌های افراطی رژیم صهیونیستی، تغییرات جمعیتی و انتشار تصاویر غیرنظامیان فلسطینی در شبکه‌های اجتماعی می‌دانند. در ادامه این یادداشت سعی خواهیم کرد تا با توجه به آخرین تحولات جاری در دانشگاه‌های آمریکا به بررسی گرایش‌های ضداسرائیلی نسل جوان در آمریکا بپردازیم.
امروز یکی از مهمترین جلوه‌های همبستگی نسل جدید آمریکایی‌ها با مردم فلسطین، سلسله تظاهرات و اعتصابات دانشجویی در قلب ایالات متحده است. دانشجویان دانشگاه‌های کلمبیا، براون، امرسون، هاروارد، جرج واشنگتن، نیویورک، فلوریدا، اموری، اوهایو، رایس، ماساچوست، میشگیان، ییل، تگزاس و ... همصدا با سایر جامعه آمریکا خواستار توقف نسل کشی در غزه و خودداری رژیم صهیونیستی از لشکرکشی به رفح هستند. در میان افراد شرکت کننده در این تجمعات علاوه بر مسلمانان، عرب- آمریکایی‌ها، سیاه پوستان؛ نسل جوان و سفیدپوست آمریکا نیز دیده می‌شود که بر خلاف پدران خود حقیقت را بدون واسطه دنبال کرده و مخالف آپارتاید حاکم در فلسطین اشغالی هستند.
نکته جالب توجه در این تجمعات دانشجویی تکرار موازین و شعارهای سنتی مانند «فلسطین؛ از نهر تا بحر» است. روی آوردن نسل «زد» در آمریکا به شعارهای اصلی مقاومت حاصل تجربه و درک آنها از قریب سه دهه شهرک‌سازی‌های غیرقانونی اسرائیل در کرانه باختری، دستگیری بی‌دلیل شهروندان فلسطین و حمله های دوره‌ای ارتش رژیم به باریکه غزه بوده است. چنین نسلی اساسا نمی‌تواند هیچ ذهنیتی درباره تلاش‌های ریاکارانه و فریبنده صهیونیست در دهه نود قرن بیستم در مذاکرات صلح اسلو یا مادرید داشته باشد.
جوانانی که از سال ۱۹۹۶ به بعد دیده به جهان گشودند افرادی هستند که واقعیت را نه در میان سخنرانی سیاستمداران بلکه با مشاهده فیلم‌ها و تصاویر مستند در شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک، ایکس (توییتر سابق) یا تیک تاک دنبال کردند. روزنامه واشنگتن پست در مطلبی به قلم فرانسیس وینال به این موضوع پرداخته است که اساسا چرا نسل جدید در مقایسه با آمریکایی‌های میانسال حامی فلسطین هستند؟
در این مقاله با اشاره به نظرسنجی «YouGov» به این نکته پرداخته می‌شود که جوانان بین ۱۸ الی ۲۹ سال، برخلاف افراد بالای ۶۴ سال بیشتر با مردم فلسطین ابراز همدردی می‌کنند. مشاهده اجساد و پیکرهای زخمی زنان و کودکان غیرنظامی که از زیر میلیون‌ها تن آوار برداشته می‌شود، موضوعی نیست که جوانان غربی به راحتی بتوانند از آن عبور کنند. در نظر سنجی دیگری شبکه «ان. بی. سی» از مخاطبان خود پرسید که چه احساسی نسبت به اسرائیل دارند و آیا اقدام نظامی رژیم علیه نوار غزه را موجه می‌دانند یا خیر؟ ۶۴ درصد شرکت کنندگان ۶۵ سال به بالا گفتند که احساس مثبتی نسبت به رژیم صهیونیستی دارند؛ در حالی این رقم در میان افراد بین ۱۸ تا ۳۴ سال به رقم ۲۶ درصد در کاهش پیدا می‌کند! علاوه بر این ۴۲ درصد افراد بین ۱۸ تا ۳۴ سال حمله اسرائیل به غزه را محکوم کرده و معتقدند که تل‌آویو اقدامی بیش از اندازه علیه فلسطینی‌ها انجام داده است.
یکی از پایه‌های تغییر ایده‌ها و نظرات نسل جدید در آمریکا، جابه‌جایی مرجعیت اخبار و اطلاع رسانی از رسانه‌های جمعی به شبکه‌های اجتماعی است. پیش از این سرمایه‌داران و دولت‌های بزرگ سعی می‌کردند تا با کنترل مطبوعات و رسانه‌های دیداری- شنیداری کنترل و هدایت افکار عمومی را در اختیار داشته باشند. شبکه‌های اجتماعی اما با از بین بردن محدودیت‌های «زمان-مکان» و فیلترهای معمول بنگاه‌های قدرت و ثروت این فرصت را در اختیار نسل «زد» قرار داده اند تا با مشاهده و شنیدن روایت‌های مختلف، آنچه را که به حقیقت نزدیک‌تر است را انتخاب کنند. براساس نظرسنجی صورت گرفته از سوی موسسه پیو در سال ۲۰۲۳ قریب به ۷۰ درصد آمریکایی‌های بین ۱۸ الی ۲۹ سال برای آگاه شدن اخبار به شبکه‌های اجتماعی روی می‌آورند.
این جوانان که در قلب سرمایه داری با بمباران مصرف گرایی و زیست بی‌هدف محاصره شدند، با درک کوچک‌ترین نشانه‌ای از حقایق جاری در جهان سعی می‌کنند تا آن را پذیرفته و به سایر دوستان خود معرفی نمایند. شاید به همین دلیل قانونگذاران آمریکایی در واکنش به اقبال نسل جدید به شبکه اجتماعی «تیک تاک» به بهانه همکاری اطلاعاتی این کمپانی با دولت چین سعی دارند تا جلوی فعالیت رسمی آن را بگیرند. نمونه بارز شکل گیری این روند جدید همزاد پنداری جنبش «نمی‌توانم نفس بکشم» با فلسطینی‌های ساکن کرانه باختری و نوار غزه است که یکی از نشانههای درک عمیق نسل جوان آمریکایی نسبت به تحولات روز محسوب می شود. در نگاه افراد بین ۱۸ الی ۳۰ سال در آمریکا همانطور که واشنگتن حقوق سیاه پوستان را نادیده می‌گیرد و پلیس شدیدترین برخوردها را با سیاه‌پوستان انجام می‌دهد؛ در فلسطین اشغالی نیز با فلسطینی‌ها مانند افراد «درجه دو» جامعه برخورد می‌شود و رژیم صهیونیستی هیچ ترسی برای زندانی کردن یا کشتن ساکنان بومی این منطقه ندارد.
بهره سخن
هنگامی که رهبر معظم انقلاب در نامه‌های‌شان وجدان‌های بیدار جوانان غربی را خطاب قرار می‌دادند، کمتر کسی فکر می‌کرد که تنها چند سال بعد نوجوانان و جوانان آمریکایی از گروه‌های مختلف یکصدا آزادی فلسطین و رهایی غزه را فریاد بزنند. مقایسه فضای سیاسی معتبرترین دانشگاه‌های جهان با اتمسفر حاکم بر دانشگاه‌های آلمان نازی از سوی نخست رژیم صهیونیستی نشان دهنده میزان قدرت و تاثیرگذاری جوانان آزاده آمریکایی بر سیاست‌های کاخ سفید و فضای سیاسی حاکم بر واشنگتن است. بایدن به خوبی می‌داند که اگر اراده جوانان حامی فلسطین از مرزهای دانشگاه عبور کرده و راهپیمایی‌های سراسری در آمریکا آغاز شود، سبد رای دموکرات‌ها به شدت آسیب دیده و ممکن است مسیر پیروزی ترامپ هموار گردد.
محمد بیات؛ کارشناس مسائل بین الملل
کد خبر 6092983
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت